Η διαδικασία της διαμεσολάβησης έχει εμπιστευτικό χαρακτήρα που καλύπτει και τα νομιμοποιητικά έγγραφα
Η διαδικασία της διαμεσολάβησης πρέπει να διεξάγεται κατά τρόπο που δεν παραβιάζει το απόρρητο αυτής. Βασικό της χαρακτηριστικό είναι η εμπιστευτικότητα, η οποία εκτείνεται και στα νομιμοποιητικά έγγραφα των μερών. Ως εκ τούτου ο διαμεσολαβητής:
- υποχρεούται να τηρεί απόρρητες τις πληροφορίες που έχουν προκύψει εκ της διαμεσολάβησης ή σε σχέση με αυτή, ακόμη και ως προς τα νομιμοποιητικά έγγραφα
- υποχρεούται να τηρεί το απόρρητο σε πληροφορίες που λαμβάνει από το κάθε μέρος και να μην τις ανακοινώνει στο άλλο μέρος παρά μόνο με ρητή εξουσιοδότηση.
- δεν επιτρέπεται να προσκομίζει ενώπιον δικαστηρίου στοιχεία που προκύπτουν από την διαδικασία της διαμεσολάβησης ή έχουν σχέση με αυτή και
- δεν εξετάζεται ως μάρτυρας ενώπιον του δικαστηρίου.
Εξαίρεση στην παραπάνω υποχρέωση εχεμύθειας και τήρησης του απορρήτου προβλέπεται μόνο
- με κοινή συμφωνία των μερών
- είτε για λόγους δημόσιας τάξης
- είτε εφόσον υπαγορεύει διαφορετικά διάταξη νόμου.
Τα παραπάνω συνάγονται από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθ. 5 §§ 5-6 και 16 του Ν. 4640/2019. Συνάγονται επίσης από Κώδικα Δεοντολογίας Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών (αρ. 109088 οικ./12.12.2011 Απόφαση Υπουργού Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων).
Ο Κώδικας Δεοντολογίας Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών
Ο Κώδικας Δεοντολογίας Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών προβλέπει ρητά ότι ο διαμεσολαβητής:
- τηρεί απόρρητες όλες τις πληροφορίες, οι οποίες έχουν προκύψει εκ της διαμεσολάβησης ή σε σχέση με αυτήν, άρα και ως προς τα νομιμοποιητικά έγγραφα
- συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι πρόκειται να διεξαχθεί ή έχει διεξαχθεί διαμεσολάβηση,
- εκτός αν είναι υποχρεωμένος να πράξει άλλως εξαιτίας διάταξης νόμου ή για λόγους δημόσιας τάξης,
- ενώ κάθε πληροφορία η οποία κοινολογείται εμπιστευτικά στον διαμεσολαβητή από ένα μέρος δεν επιτρέπεται να κοινολογείται στα άλλα μέρη,
- εκτός αν παρέχεται σχετική συγκατάθεση ή η κοινολόγηση της εκάστοτε πληροφορίας είναι υποχρεωτική βάσει του νόμου.
Το απόρρητο και η εμπιστευτικότητα δεσμεύει όλα τα μέρη
Το απόρρητο και η εμπιστευτικότητα της διαδικασίας της διαμεσολάβησης δεσμεύει όλα τα μέρη που συμμετέχουν. Επομένως, πέραν του διαμεσολαβητή δεσμεύονται και τα ενδιαφερόμενα μέρη, οι δικηγόροι τους και τυχόν τρίτοι που συμμετέχουν. Το απόρρητο ομοιάζει στο αντικείμενό του με το επαγγελματικό απόρρητο. Καλύπτεται από τον προστατευτικό του μανδύα κάθε πληροφορία εφόσον δεν είναι ευρύτερα γνωστή.
Πότε μια πληροφορία είναι εμπιστευτική
Πρέπει να σημειωθεί ότι το εύρος της προστασίας που αναφέρθηκε παραπάνω δεν επηρεάζει το γεγονός χαρακτηρισμού μιας πληροφορίας ως εμπιστευτικής ή μη από το ενδιαφερόμενο μέρος. Το καθοριστικό κριτήριο ώστε να εξακριβωθεί αν μια πληροφορία εμπίπτει στην προστατευτική διάταξη περί απορρήτου και εχεμύθειας αποτελεί το ερώτημα αν τα μέρη θα είχαν πρόσβαση στην πληροφορία αυτή σε περίπτωση που δεν λάμβανε χώρα η διαδικασία της διαμεσολάβησης.
Εμπιστευτικότητα και νομιμοποιητικά έγγραφα
Τα νομιμοποιητικά έγγραφα των μερών και των δικηγόρων τους στη διαδικασία της διαμεσολάβησης αποτελούν εμπιστευτικές πληροφορίες. Στο βαθμό που ανταλλάχθηκαν αποκλειστικά μεταξύ του εκάστοτε ενδιαφερόμενου μέρους και του διαμεσολαβητή. Εμπίπτουν στο πεδίο προστασίας του απορρήτου κατ’ άρθ. 5 §5-6 και 16 Ν. 4640/2019. Αυτό ισχύει ακόμα και αν οι πληροφορίες αυτές ανταλλάχθηκαν μεταξύ του ενδιαφερόμενου μέρους και του διαμεσολαβητή κατά την διαδικασία της Υποχρεωτικής Αρχικής Συνεδρίας.
Νομικό πλαίσιο εξαίρεσης του διαμεσολαβητή από την υποχρέωση μαρτυρίας
Δυνάμει της ΚΠολΔ 232 §1γ ρητά εξαιρείται από την υποχρέωση προσαγωγής εγγράφων ο τρίτος αν:
- συντρέχουν λόγοι για τους οποίους δεν υπάρχει υποχρέωση μαρτυρίας ή
- αν υπάρχει δικαίωμα αρνήσεως μαρτυρίας ή
- αν η προσαγωγή θα συνιστούσε ιδιαίτερη επιβάρυνση για τον τρίτο.
Ο νόμος δεν παραπέμπει ρητά στις ΚΠολΔ 400, 401 και 402. Άρα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η διατύπωση της εξαίρεσης καταλαμβάνει όλες τις περιπτώσεις που ενδεχομένως προβλέπονται από σχετική νομική διάταξη.
Ο διαμεσολαβητής ρητά εξαιρείται από την υποχρέωση μαρτυρίας, σύμφωνα με το άρθ. 5 §6 Ν. 4640/2019. Η διάταξη αυτή, αν και αυτοτελής, οδηγεί σε διεύρυνση του υποκειμενικού πεδίου εφαρμογής της ΚΠολΔ 400 §1.
Από το σύνολο των διατάξεων που αναφέρθηκαν παραπάνω, προκύπτει ότι ο διαμεσολαβητής έχει καθήκον εχεμύθειας εκ του νόμου. Ως εκ τούτου ρητά εξαιρείται από την εξέτασή του ως μάρτυρα για τα πραγματικά γεγονότα και τις πληροφορίες που διαπίστωσε κατά την άσκηση του επαγγέλματός του και για τα οποία έχει υποχρέωση εχεμύθειας. Ακολούθως, εμπίπτει στην πρώτη περίπτωση εξαίρεσης από την υποχρέωση προσαγωγής εγγράφων, στα οποία εμπίπτουν και τα νομιμοποιητικά έγγραφα.
Εξάλλου, αν ήθελε υποτεθεί ότι η αναφορά των προσώπων του άρθ. 400 ΚΠολΔ είναι περιοριστική, χωρίς να δύναται να διευρυνθεί τελολογικώς και συστημικώς το υποκειμενικό βεληνεκές της διάταξης, ο διαμεσολαβητής δεν έχει ούτε υποχρέωση μαρτυρίας κατ’ άρθ. 402 §2 ΚΠολΔ.
Δεδομένου ότι ο νόμος χαρακτηρίζει ως «επάγγελμα» αυτό του διαμεσολαβητή (άρθ. 19 Ν. 4640/2019), όλες οι πληροφορίες των οποίων λαμβάνει γνώση κατά την άσκηση του επαγγέλματός του προστατεύονται από την υποχρέωση εχεμύθειας και απορρήτου, και, ως εκ τούτου, δεν έχει υποχρέωση προς μαρτυρία αυτών ως καλυπτόμενες από το επαγγελματικό του απόρρητο.
Συμπέρασμα
Σε κάθε περίπτωση, και με δεδομένο ότι οι πληροφορίες καλύπτονται από το προστατευτικό πεδίο των διατάξεων περί απορρήτου των άρθ. 5 και 16 Ν. 4640/2019.
Η τυχόν γνωστοποίηση των πληροφοριών αυτών -σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και οι πληροφορίες από τα νομιμοποιητικά έγγραφα – συνιστά για τον διαμεσολαβητή υπέρμετρη επιβάρυνση, καθότι:
- απειλείται με άσκηση πειθαρχικών πεινών,
- η πράξη αυτή καθ’ αυτήν αποτελεί αθέτηση συμβατικής υποχρέωσης
- γεννά σε βάρος του, ως υπόχρεου προς τήρηση του απορρήτου προσώπου, αστική ευθύνη.
Σύμφωνα με το άρθ. 14 περ. Α παρ. 4, η μη τήρηση της αρχής της εχεμύθειας από μέρους του διαμεσολαβητή συνιστά σοβαρό πειθαρχικό παράπτωμα. Επίσης, σύμφωνα με το άρθ. 5 του Κώδικα Δεοντολογίας Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών ο διαμεσολαβητής απειλείται με οριστική ή προσωρινή ανάκληση της διαπίστευσης.. Άλλωστε, η παραβίαση του απορρήτου από μέρους του διαμεσολαβητή (αλλά και όποιου άλλου μέρους της διαδικασίας της διαμεσολάβησης) γεννά σε βάρος του, ως υπόχρεου προς τήρηση του απορρήτου προσώπου, αστική ευθύνη, η οποία εκτείνεται στην υλική αποκατάσταση των προκληθέντων ζημιών από την συγκεκριμένη παραβίαση.
Διαβάστε επίσης: Νέο οικογενειακό δίκαιο και συνεπιμέλεια, Διαμεσολάβηση
