Είναι συνταγματικό να ζητείται πιστοποιητικό εμβολιασμού κατά του Covid19;
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού για τον Covid19 θα είναι διαθέσιμο μέσα από την ιστοσελίδα emvolio.gov.gr και θα δίνεται για ιδία χρήση.
Ωστόσο, η συζήτηση έχει ήδη «φουντώσει» καθώς ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός και πολλοί αναρωτιούνται εάν είναι συνταγματικό να απαγορεύεται, για παράδειγμα, η επιβίβαση σε ένα αεροπλάνο σε όποιον δεν έχει το πιστοποιητικό εμβολιασμού.
Με απλά λόγια
Σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, το Κράτος οφείλει να προστατεύει τη Δημόσια Υγεία. Αυτός ο οποίος αρνείται να εμβολιαστεί δεν θέτει σε κίνδυνο μόνο τον εαυτό του, αλλά και τους γύρω του. Άρα αν, όποιος αρνείται να εμβολιαστεί, εμποδίζεται να μπει σε χώρο όπου υπάρχει συνωστισμός είναι ένα εύλογο προληπτικό μέτρο.
Νομικό προηγούμενο
Υπάρχει σχετική νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας με άλλη αφορμή φυσικά. Για να γίνει δεκτό ένα παιδί σε παιδικό σταθμό θα πρέπει, σύμφωνα με το νόμο να έχει εμβολιαστεί για όλες τις ασθένειες. Αυτό το μέτρο έχει κριθεί συνταγματικό από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
Άρα υπάρχει μεγάλη πιθανότητα και τα μέτρα που ενδεχομένως θα επιβληθούν τώρα για όσους αρνούνται να εμβολιαστούν κατά του Covid19, να κριθούν κι αυτά συνταγματικά.
Πιστοποιητικό εμβολιασμού και εργασιακές σχέσεις
Μπορεί ο εργοδότης να επιβάλει τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού στο προσωπικό του; Μπορεί η άρνηση του εργαζόμενου να δικαιολογήσει την απόλυσή του από τον εργοδότη του;
Δημόσιος Τομέας
Στην περίπτωση των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα, αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο με νόμο, διότι στην περίπτωση αυτή έχουμε σχέση κράτους και ιδιώτη και ισχύει η δικαιοκρατική αρχή της νομιμότητας. Έχει εκδοθεί ο Ν. 4675/2020] για τον υποχρεωτικό εμβολιασμό ο οποίος στο άρθρο 4 παρ. 3 Α (iii) στοιχ. β΄ παρέχει κατ’ άρθρο 43 παρ. 2 εδ. β΄ Σ για ειδικότερα θέματα εξουσιοδότηση στον Υπουργό Υγείας. Όμως τα ζητήματα αυτά δεν μπορούν να ενταχθούν στην νομοθετική εξουσιοδότηση του άρθρου αυτού. Ένας από τους πλείστους λόγους είναι, γιατί απαιτείται η έκδοση ΚΥΑ από τους Συναρμόδιους Υπουργούς Εσωτερικών, Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Υποδομών και Μεταφορών.
Ιδιωτικός Τομέας
Στις ιδιωτικές εργασιακές σχέσεις, ο νομοθέτης, σχετικά με το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα πρέπει να σταθμίσει:
- Από τη μία το διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη, που συνταγματικά (α.5 παρ. 1 Συντάγματος) και νομοθετικά (α. 652 Αστικού Κώδικα) προστατεύεται στο πλαίσιο της επαγγελματικής και ιδία της επιχειρηματικής ελευθερίας
- Από την άλλη το συνταγματικά (άρθρο 5 παρ 5 Συντάγματος) κατοχυρωμένο δικαίωμα των εργαζομένων στον σωματικό αυτοκαθορισμό τους, αλλά και στο δικαίωμά τους για επαγγελματική ελευθερία, επίσης συνταγματικά κατοχυρωμένο (α. 5 παρ. 1 Συντάγματος)
- Εκ τρίτου, πρέπει να λάβει υπόψιν του ο νομοθέτης και το δικαίωμα στα προσωπικά δεδομένα κατ’ άρθρο 9Α του Συντάγματος
Κατά την στάθμιση αυτή και με βάση την αρχή της αναλογικότητας και της δίκαιης ισορροπίας των αντιτιθεμένων αγαθών, θα πρέπει να δώσει την ενδεδειγμένη λύση.
Η θεωρία της «τριτενέργειας».
Αν ο νομοθέτης δεν επέμβει νομοθετικά, σχετικά με το πιστοποιητικό εμβολιασμού, τότε, το κενό θα έρθει να καλύψει η θεωρία της «τριτενέργειας». Με απλά λόγια είναι η θεωρία της ισχύος ή ενέργειας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις σχέσεις ιδιωτικού δικαίου.
Το άρθρο 25 παρ. 1 του ισχύοντος Συντάγματος, στο γ’ εδάφιο ορίζει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα ισχύουν και στις σχέσεις μεταξύ ιδιωτών εφόσον προσιδιάζουν σε αυτές.
Διατάξεις του κοινού Αστικού και Εργατικού Δικαίου εντός των οποίων τα ως άνω θεμελιώδη δικαιώματα μπορούν να αναπτύξουν ενέργεια είναι oi
- ΑΚ 652 (διευθυντικό δικαίωμα του εργοδότη),
- AK 662 (υποχρέωση του εργοδότη τήρησης μέτρων για τη ζωή και την υγεία των εργαζομένων),
- AK 672 (καταγγελία της σύμβασης εργασίας για σπουδαίο λόγο),
- το άρθρο 7 εδ. α΄ Ν. 2112/1920 περί απαγόρευσης μονομερούς βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας
- οι γενικότερες ΑΚ 281 (απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος) και
- ΑΚ 288 (υποχρέωση παροχής της ενοχής, εν προκειμένω της εργασίας σύμφωνα με τις αρχές της καλής πίστης και των χρηστών και συναλλακτικών ηθών).
Η αρχή της αναλογικότητας
Εφόσον ο εργοδότης αξιώσει από τους εργαζομένους του να έχουν πιστοποιητικό εμβολιασμού, οι αποφάσεις του θα πρέπει να ληφθούν με την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. Τόσο η απόφαση για την επιβολή της υποχρεωτικότητας του πιστοποιητικού εμβολιασμού, όσο και οι συνέπειες από τη δυστροπία του εργαζομένου στην απόφαση του εργοδότη θα πρέπει να είναι αναλογικές. Δεν θα πρέπει να λαμβάνεται η επαχθέστερη απόφαση, όταν μπορεί ο επιδιωκόμενος σκοπός να επιτευχθεί με ηπιότερα μέσα.
Παραδείγματα
Εάν δεν είναι απαραίτητος ο εμβολιασμός και η κατοχή πιστοποιητικού εμβολιασμού, επειδή οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση είναι λίγοι και δεν έρχονται σε επαφή μεταξύ τους ή με πελάτες της, δεν μπορεί να γίνει δεκτός ο υποχρεωτικός εμβολιασμός. Εάν πάλι ενδείκνυται ο εμβολιασμός και επιβληθεί υποχρεωτικά από τον εργοδότη και οι εργαζόμενοι δυστροπήσουν, τότε η καταγγελία της σύμβασης εργασίας θα πρέπει να αποτελεί το ύστατο μέτρο, όταν άλλα μέσα ηπιότερα π.χ. μετάθεση σε άλλο χώρο, τηλεργασία, άδεια άνευ αποδοχών
Διαβάστε επίσης: Ομαδικές αγωγές από τους δικηγόρους της χώρας, Διορθώσεις στο Γενικό Κανονισμό Προστασία Δεδομένων – GDPR
